Wetgeving Camerabewaking

Mogelijkheden rond camerabewaking op de werkplek 

Bewakingscamera’s: we zien ze meer en meer. Als KMO bedrijfsleider hebt u misschien ook al overwogen om er gebruik van te maken om diefstal tegen te gaan of om het productieproces op te volgen. Maar hebt u daartoe het recht? Hoe zit het met het recht op privacy? Welke andere wettelijke beperkingen bestaan er? 

• Wetgeving 
• Camerabewaking op de werkvloer 
• Camerawet 
• Fiscaal voordeel 

Wetgeving 

Om alle betrokkenen te beschermen, heeft de wetgever verschillende maatregelen genomen. 

Zo is er de wet van 21 maart 2007, beter bekend als de camerawet die algemeen van toepassing is – dus ook buiten een professionele context – en CAO nr. 68 van de Nationale Arbeidsraad die de voorwaarden voor gebruik van camerabewaking op de werkvloer stipuleert. Deze is reeds sinds 1998 van kracht. 

Afhankelijk van waar u de camera’s installeert, zijn één of beide van deze maatregelen van toepassing. In een ruimte die publiek toegankelijk is maar waar ook gewerkt wordt, gelden ze bvb allebei. In ruimtes die niet publiek toegankelijk zijn, dient enkel de CAO m.b.t. camerabewaking op de werkvloer opgevolgd te worden. 

Camerabewaking op de werkvloer: 

Om de wetgeving goed te begrijpen is het nuttig enkele begrippen te definiëren: 

• Camerabewaking: beperkt zich tot het live registreren en weergeven van beelden op één of meerdere monitoren in een controlepost 
• Videobewaking: hier worden de beelden ook opgenomen op een gegevensdrager 

Wanneer mag u camerabewaking installeren? 

U kan kiezen om bewakingscamera’s te installeren wanneer u één van de volgende doelen voor ogen hebt: 

Veiligheid en gezondheid 

De bescherming van bedrijfsgoederen 

De controle van het productieproces, om de goede werking van de machines te controleren of om de organisatie van het werk te evalueren en te verbeteren 

De controle van het werk van de werknemer en meer in het bijzonder het meten en controleren om het loon te bepalen, zonder dat beslissingen en evaluaties enkel gebaseerd zijn op deze manier van controle. 

Merk op dat niets het gebruik van camera’s in de weg staat voor opleidingen. Het gaat hier dan immers niet om bewaking. 

Hier vindt u een exemplaar van het Staatsblad.

Mag u continue filmen? 

U mag alleen continue filmen wanneer het werk enkel door machines wordt uitgevoerd en wanneer u niet als doel heeft het werk van de werknemer te controleren. Werknemers mag u enkel op tijdelijke basis filmen. Dit kan door o.a. de camera(’s) slechts tijdelijk te installeren of door vaste camera’s slechts op bepaalde tijdstippen te laten werken. 

Voorbeeld: U mag een kassa continue filmen om eventuele diefstallen vast te stellen maar u mag de werknemer die de kassa bedient niet voortdurend filmen om de kwaliteit van zijn werk te controleren. 

Bekendmaking 

Wanneer u beslist om gebruik te maken van camerabewaking moet u uw werknemers hiervan op de hoogte brengen. Dit moet gebeuren via 

• de ondernemingsraad, 
• wanneer er geen ondernemingsraad is, via het comité voor preventie en bescherming, 
• wanneer er geen comité voor preventie en bescherming is, via de vakbondsdelegatie, 
• wanneer er geen vakbondsdelegatie is, rechtstreeks aan de werknemers. 

Het kan gaan om een aluminiumplaat van minstens 1,5 mm dikte of een geplastificeerde sticker. In gesloten ruimtes die niet publiek toegankelijk zijn – werkruimtes – zijn de verplichte afmetingen voor deze pictogrammen 99,00 x 149,00mm en 210,00 x 297,00mm . In publiek toegankelijk ruimtes – ruimtes waar bijvoorbeeld ook klanten passeren – moeten deze pictogrammen iets groter zijn: 399,00 x 599,00mm 

Er moeten voldoende pictogrammen zijn opdat hun zichtbaarheid verzekerd is. De goed zichtbare pictogrammen gelden immers als voorafgaande toestemming om gefilmd te worden. 

Bescherming van de het privé-leven van de werknemer 

In principe mag de camerabewaking geen inbreuk betekenen op het privé-leven van een werknemer. 

Wanneer dit toch geval is, moet de ondernemingsraad (Comité voor preventie en bescherming als er geen ondernemingsraad is) worden geraadpleegd om te onderzoeken hoe deze inbreuk tot een minimum beperkt kan worden. 

Bewaren van beelden 

Wanneer u beelden wilt bewaren, moet u dat ter goeder trouw doen. Ook moet u het aanvankelijke doel respecteren en de nodige maatregelen nemen om interpretatiefouten te voorkomen. 

Camerawet 

Wanneer u ook camera’s installeert in de ruimtes die publiek toegankelijk zijn, is de camerawet van toepassing. Het proportionaliteitsbeginsel is hier van groot belang. Dit beginsel houdt in dat er een evenwicht moet zijn tussen uw belang en het recht op privacy van de gefilmde personen. Ook moet u alle mogelijke maatregelen nemen om het risico op aantasting van het privé-leven van de persoon die gefilmd wordt, te minimaliseren. 

Merk op dat u onder geen enkele omstandigheden, kan filmen op plaatsen waarvoor u niet de toestemming hebt zoals de openbare weg of het parkeerterrein van aangrenzende bedrijven. 

Bekendmaking 

Bewakingscamera’s mogen nooit verborgen opgesteld worden of in het geheim gebruikt worden. In principe moeten de gefilmde personen hun akkoord geven om gefilmd te worden. Het volstaat echter om voldoende zichtbare pictogrammen te plaatsen die duidelijk maken dat er gefilmd wordt. Het plaatsen van dergelijke pictogrammen geldt als voorafgaand akkoord. (zie ook hierboven) 

Ook moet u aangifte van installatie doen bij de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten laatste de dag nadat u de camera in werking hebt gesteld. De procedure hiervoor kan u terugvinden op de site van de Commissie: 

https://www.privacycommission.be/nl/bewakingscameras

Bekijken en bewaren van de beelden 

U mag de beelden enkel live bekijken om onmiddellijk in te grijpen bij een misdrijf, schade of ordeverstoring. 

Beelden mogen maximum een maand bewaard worden tenzij ze een misdrijf bewijzen en gebruikt kunnen worden om daders, getuigen of slachtoffers op te sporen. 

Wanneer mag u niet filmen? 

U mag niet filmen wanneer de bekomen beelden een inbreuk op de persoonlijke intimiteit van de gefilmde persoon betekenen. Zo mag u geen camera’s plaatsen in toiletten of pashokjes. 

U mag ook geen beelden maken die tot doel hebben, informatie te verzamelen over filosofische, religieuze, politieke of syndicale overtuigingen, de etnische of sociale achtergrond, het seksleven of de gezinstoestand van de gefilmde persoon. 

Recht op toegang tot de beelden 

Wie gefilmd wordt, heeft het recht op toegang tot de beelden als deze werden opgenomen en als hij/zij daarvoor een gemotiveerde vraag stuurt aan de verantwoordelijke, meestal dus aan u de bedrijfsleider. 

Het gebruik van bewakingscamera’s stijgt onafgebroken. De cameramodellen en de gebruiksmogelijkheden ervan nemen hand over hand toe. Daarom werd de camerawet opnieuw gewijzigd. Waar moet je rekening mee houden als ondernemer? 

Nieuw aangiftesysteem voor bewakingscamera’s 

Als je een bewakingscamera plaatste aan of in uw zaak dan moest je tot hiertoe steeds aangifte doen bij de privacycommissie. Die aangifteverplichting bij de privacycommissie valt weg, maar de aangifte aan politiediensten blijft wel behouden (ook van wijzigingen). Er zal een nieuwe online aangiftetoepassing worden ontwikkeld. Er wordt dus overgeschakeld naar een systeem voor gecentraliseerde elektronische aangifte, naar het model van de aangiftes voor alarmsystemen. 

Nieuw register met alle beeldverwerkingsactiviteiten 

Als je bewakingscamera’s geïnstalleerd hebt, zal je voortaan ook een register moeten bijhouden met alle beeldverwerkingsactiviteiten die je uitvoert. Dit register moet je op verzoek van de gegevensbeschermingsautoriteit (de vroegere privacycommissie) en de politiediensten steeds ter beschikking kunnen stellen. Dit is gelijkaardig aan de nieuwe privacyverplichtingen die gelden in het kader van de GDPR dat bepaalt dat je een register van verwerkingsactiviteiten moet bijhouden als je persoonsgegevens verwerkt. 

Zichtbaarheid camerabeelden in real time wordt toegelaten 

In de camerawet wordt expliciet de mogelijkheid ingeschreven om in de nabijheid van een camera een scherm te plaatsen waar de gefilmde beelden in real time worden getoond. Dit moet (potentiële) winkeldieven afschrikken en een sterker effect genereren dan enkel het pictogram met het bewakingswaarschuwingsignaal. Dit werd voordien niet duidelijk toegelaten door de oude camerawet. Nu is die wettelijke grondslag er dus wel. 

Inwerkingtredig 

De nieuwe regels treden in werking op 25 mei 2018, op dezelfde dag als de nieuwe privacyregels van de GDPR. 

Meer info 

Check de overheidswebsite van Veiligheid en Preventie voor meer info.